Willem Beijerinck Biologisch Station

  

Nieuws uit het veld


Juli 2017

Op de twee overzichtskaartjes hieronder staan de resultaten van de vogelinventarisatie in het westelijk deel van het Mantingerveld uit 2012 en 2017 van vier kenmerkende heidesoorten geelgors, roodborsttapuit, veldleeuwerik en boompieper. De inventarisaties zijn gedaan in de laatste week van april, de maand mei en de eerste week van juni 2017. In 2012 is in dezelfde periode geïnventariseerd.  Uitgebreidere gegevens vind je op de pagina publicaties; Vogels in de natuurontwikkelingsterreinen van het Mantingerveld.


kaart 2017
2017

Overzicht 2012
2012

v= veldleeuwerik, r= roodborsttapuit, b= boompieper en g= geelgors. Een hoofdletter betekent 5 waarnemingen.

Een vergelijking tussen 2012 en 2017:
Roodborsttapuit: een duidelijke afname van het aantal waarnemingen. De soort is bijna niet meer waargenomen op het noordelijke deel van het Lentsche veen en het zuidelijk deel van het Hullenzand. Vijf jaar geleden waren dit nog geschikte plaatsen (heide, ruigte en verspreid jonge berken) voor deze soort maar de berken hier zijn gegroeid waardoor er flinke berkenbosjes zijn ontstaan en hierdoor is het gebied minder geschikt geworden. Wat niet te zien is op de overzichtskaart van 2017 is dat de roodborsttapuit wel steeds vaker wordt gezien in de natuurontwikkelingsterreinen (gebied 3) Vanaf 2014 werd de soort hier regelmatig waargenomen, op 18 juni 2017 (net buiten de inventarisatieperiode) op drie verschillende plaatsen. Vermoedelijk broeden ze er nog niet maar zwermen ze met hun jongen wel uit naar het natuurontwikkelingsterrein.
Geelgors: ten opzicht van vijf jaar geleden zijn er minder waarnemingen gedaan, één broedpaar minder kan gedurende 6 weken natuurlijk al wel voor flink wat minder waarnemingen zorgen. Vorig jaar zagen we een geelgors die met een rups in de bek vanaf het natuurontwikkelingsterrein richting Lentsche veen vloog.
Boompieper: 35 waarnemingen in 2012 en 15 in 2017. Een flinke afname. Een lichtpuntje is wel dat deze soort zich langzaam in de richting van de natuurontwikkelingsterreinen waagt. In 2016 een vestiging in het natuurontwikkelingsterrein ten westen van het Hullenzand en in 2017 zangvlucht waarnemingen op het zuidelijk deel van het natuurontwikkelingsterrein grenzend aan het Lentsche veen binnen de inventarisatieperiode.
Veldleeuwerik:  de landelijke trend namelijk aanhoudende afname gaat hier helaas ook op.  Er werden geen waarnemingen meer gedaan in het Lentsche veen en het Hullenzand. De aantallen in de onderzochte natuurontwikkelingsterreinen zijn stabiel.

Nieuwkomer op het natuurontwikkelingsgebied tussen Hullenzand en Lentsche veen is de gele kwikstaart. Sinds 2015 komt de soort hier als broedvogel voor.

gele kwikstaart
gele kwikstaart op de uitkijk in een wilgje op het natuurontwikkelingsterrein tussen Hullenzand en Lentsche veen, 13 juni 2017 © Alje Woldering


Juni 2017

Veentje Dwingelderveld

In de periode eind maart tot 24 april zijn  er 3 loopkeversoorten gevangen in het veentje op het Dwingelderveld. Het gaat om:

soort              aantal
Pterostichus strenuus
3
Poecilus versicolor
1
Pterostichus rheaticus
4

alleen Pterostichus rheaticus is en echte hoogveen- en natte heidesoort.

Ecoduct

Op het ecoduct Dwingelderveld is in 2016 de vrij zeldzame Harpalus solitaris (heidekruiper) aangetroffen. Het volledige rapport met daarin de gegevens over het onderzoeksjaar 2016 zal binnenkort op deze site beschikbaar zijn. Op de pagina 'Publicaties' vind je de rapportage over het WBBS onderzoek op het Ecoduct  over 2014 en 2015.

Vogelinventarisatie Mantingerveld

In april berichtten we dat er op het Hullenzand een buizerdpaar aan het nestelen was. Twee gezonde jongen zijn inmiddels uitgevlogen.


Van de tapuit hebben we na de waarnemingen in april dit jaar helaas niets meer vernomen.

In de laatste week van april, de maand mei en de eerste week van juni 2017 hebben we vier  heidevogelsoorten (geelgors, veldleeuwerik, roodborsttapuit en boompieper) geïnventariseerd op het westelijk deel van het Mantingerveld. Dit is een herhaling van het onderzoek  dat in 2012 heeft plaats gevonden. Eerste opvallende conclusie is dat er geen waarnemingen meer zijn gedaan van de veldleeuwerik op het Hullenzand en het onderzochte deel van het Lentsche veen, dit in tegenstelling tot 2012.

Veldleeuwerik
Veldleeuwerik

 In 2016 hebben we een vogelinventarisatie gedaan in dit deel van het Mantingerveld die vergelijkbaar is met die uit 2011. De gegevens moeten nog nader worden uitgewerkt. Op de pagina 'Publicaties' staat het volledige onderzoeksrapport over de jaren 2011 en 2012.

Zuidlaardermeer

In het zuidlaardermeergebied zijn op dit moment drie soorten moerassterns aanwezig te weten witwangstern, zwarte stern en witvleugelstern. Witwangstern en zwarte stern broeden er en van de witvleugelstern bestaat het vermoeden dat ze dat ook doen. Ook het visdiefje (eveneens een stern) nestelt er. Verder is de ralreiger gespot en zijn er broedgevallen van de steltkluut. Maar meest in het oog springend is het broedgeval van de zeearend. Er is één jong en als alles goed is gegaan zal deze het nest inmiddels hebben verlaten.

Witwangsterns
twee nesten van de witwangstern met rechts een kokmeeuw met drie grote jongen, Oostpolder (Zuidlaardermeergebied) 25 juni 2017

Mei 2017

De eerste vangstperiode in het veentje op het Dwingelderveld heeft helaas geen Agonum ericeti opgeleverd. Binnenkort start de tweede ronde en we hopen deze zeldzame soort dan wel te vangen.

Tijdens bezoekjes aan natuurgebieden in de omgeving hebben we de afgelopen maanden verschillende vogels  gezien die voorzien waren van halsbanden, pootringen, vlaggetjes en stempels.

In februari vonden we een buizerd (boven) in maart een grauwe gans (daaronder) en in mei een grutto (helemaal onder)


Buizerd met code op staartpen            Buizerd met code op staartpen


Grauwe gans met halsring             


Grutto met ringen


Na wat speurwerk op internet en hier en daar wat mailverkeer verkregen we interessante gegevens over de gemerkte vogels:

De buizerd werd gefotografeerd in het Fochteloërveen op 11 februari 2017. De vogel is gevangen door Rene Riem Vis (doet roofvogelonderzoek in zuid-oost Friesland) op 23 oktober 2016, de vogel was toen ongeveer 6 maanden oud (nu 2e kalenderjaar). 'een vrouwtje met goed gewicht (883 gr) en in goede conditie' aldus Rene. Opmerkelijk is dat de foto is gemaakt op ongeveer dezelfde plaats als waar de vogel bijna vier maanden eerder werd gevangen. De buizerd werd voorzien van een ring en het ringnummer werd gestempeld op hand- arm- en staartpennen in de hoop dat en geruide veer wordt gevonden en dat het ringnummer wordt doorgegeven aan een vogeltrekstation.

De grauwe gans met halsband zagen we in de Oostpolder (Zuidlaardermeergebied) in het gezelschap van een aantal soortgenoten eveneens met halsbanden , de vogels werden hier regelmatig waargenomen.
Op Goosetrack vind je meer gegevens:
http://www.goosetrack.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=70&Itemid
=8#Halsbanden 

Een uitstapje op 11 mei 2017 naar het Zuidlaardermeer leverde een waarneming van een gruttovrouw op met de nodige pootringen. Vlak bij de vogel stond een jong dat zo snel wegdook dat fotograferen er helaas niet in zat. De vogel blijkt deel uit te maken van een onderzoek van de RUG. De grutto is in september 2012 in Spanje (Isla Mayor, Veta la Palma) geringd en heeft kleurcode L1RYLL.
Nadien is de vogel elk voorjaar in de Onnerpolder of in de Oostpolder (Zuidlaardermeer) teruggemeld. ' s Winters werd  de vogel jaarlijks in  Porto Alto in Portugal gespot.
We kregen deze  informatie van Jos Hooijmeijer van de RUG en hij stuurde ook een deze links:
Black-tailed Godwit Migration
Hier vind je migratiegegevens van gezenderde grutto's.

en hier: Weidevogel ecologie gegevens over het onderzoek.



April 2017 

Op jacht naar Agonum ericeti.

De stichting heeft in één van de veentjes in het Dwingelderveld (in de buurt van het Diepveen) vallen geplaatst met als doel de zeldzame Agonum ericeti te kunnen vangen. De gevangen kevers uit deze vallen zullen binnenkort worden gedetermineerd.

val in veentje
val in veentje tussen veenmossen en veenbes

Ook zit de eerste loopkeverbemonstering op het Noordenveld (voormalig landbouwgebied Dwingelderveld) er al weer op. In dit heideontwikkelingsgebied is de goudrandloopkever (Carabus nitens) een talrijke soort.

Goudrandloopkever
goudrandloopkever

Vogels

Volgens Sovon broedt de wulp tegenwoordig nog maar zelden op heidevelden. Het Mantingerveld lijkt een uitzondering. In april werd in het westelijk deel van het gebied regelmatig een paar waargenomen evenals in voorgaande jaren.
Op 9 april werd ook de nachtegaal al gehoord op het zuidwestelijk deel van het Hullenzand. Ook vorig jaar en het jaar daarvoor kon deze soort hier worden vastgesteld.
Op 16 en op 23 april werd een mannetje tapuit gezien, beide keren op exact dezelfde plek op een ogenschijnlijk geschikte broedlocatie.  Dat gaan we in de gaten houden.
Het buizerdpaar dat al vanaf 2013 het Hullenzand als broedlocatie heeft gekozen is ook weer aanwezig.  

Buizerd
buizerdman boven  het Hullenzand